Có lẽ, bất cứ lữ khách phương xa nào cũng có cảm giác mình đang lạc vào một thị trấn cổ tích khi đến Phó Bảng (huyện Đồng Văn, tỉnh Hà Giang). Yên tĩnh, vắng vẻ, bình an... Thời gian dường như đã lắng xuống, trả lại cho Phó Bảng một không gian nhuốm màu huyền thoại.

Và cuộc sống của cư dân Phó Bảng, ngày này sang ngày khác, cũng trôi đi một cách đều đều và chậm rãi.


Đúng là một thị trấn rong rêu ngủ quên, nằm nép mình xa lánh mọi xô bồ thế sự. Bạn có thể đi dọc thị trấn, chụp ảnh, ngắm nghía hay chui vô bất cứ căn nhà trình tường (một loại nhà có tường đất dày ở vùng Tây Bắc) cũ kỹ nào và trò chuyện với chủ nhân. Bạn cũng có thể dừng chân bên một căn nhà liêu xiêu mái ngói rêu phong và tán gẫu với các cụ ông thất thập cổ lai hy đang nheo mắt nhìn khách lạ nhưng vẫn không quên chạy vào nhà khệ nệ bưng ra bình rượu ngô Hà Giang trứ danh.

Chớ có từ chối, vì bạn đã trở thành khách quý của người Phó Bảng rồi đó. Rồi các em bé, đàn ông, phụ nữ từ đâu cũng ùa ra mỉm cười với bạn như thể chào đón người con thị trấn lâu ngày về thăm quê.

Phó Bảng, cái thị trấn heo hút xa thẳm mãi cực Bắc Tổ quốc, cái địa danh dường như rơi vào quên lãng và sống tách biệt với thế giới hiện đại là vậy đó. Phút chốc, đám khách phương xa bỗng khuấy động không gian trầm mặc của thị trấn và nhen lên nụ cười sáng trong của đám trẻ. Khung cửa một ngôi nhà hé mở, bên trong một phụ nữ ngồi may quần áo trong không gian hư ảo trông thật kỳ lạ. Trước cửa mỗi ngôi nhà đều xếp rất nhiều củi khô, chắc để dùng dần.

Lạc bước đến Phó Bảng, tôi lại nhớ bài thơ nổi tiếng của Đoàn Phú Tứ thuở nào:

“Màu thời gian không xanh
Màu thời gian tím ngát
Hương thời gian không nồng
Hương thời gian thanh thanh”.

Ở Phó Bảng, màu thời gian ngấm vào bức tường nâu nhạt, vào cánh cửa nâu sần sùi và cả trên gương mặt bà cụ ngồi trước cửa nhìn xa xăm. Đa số cư dân ở đây là người Hoa, sinh sống ở thị trấn này cũng đã ngót trăm năm. Làn Tiến Bình, thanh niên Phó Bảng, nói thị trấn có 400 nhân khẩu, hình thành khoảng 100 năm. ngôi nhà của Bình có 20 năm tuổi, còn ngôi nhà cổ nhất còn sót lại đã 34 năm. Đa số là nhà trình tường, chỉ có một số là nhà gỗ. Cư dân Phó Bảng làm nương rẫy, buôn bán vặt hay may vá thêu thùa để sinh sống.

Thị trấn Phó Bảng thuộc xã Phó Bảng, cách Hà Giang 117 cây số. Du khách ghé thăm thị trấn ngủ quên này, khi ra về, bao giờ cũng cảm thấy luyến tiếc. Tiếc vì không được ở lại lâu hơn, không có dịp ăn bữa cơm rau, nhấp chén rượu ngô với dân bản. Tiếc vì không được ngủ trong ngôi nhà trình tường hay lang thang ban đêm trong thị trấn.

Phó Bảng không có thú vui để mời gọi du khách, nhưng có lẽ chính “màu thời gian không xanh”, hay cái vẻ cổ kính nhuốm màu lãng quên và sự chân chất thật thà của người Phó Bảng, đã níu kéo bước chân du khách chăng?

Còn chần chừ gì nữa, bạn hãy đến với thị trấn ngủ quên đi, để tự mình sống chậm lại, cho hồn mình lắng xuống giữa núi rừng Hà Giang.